یکی از روش‌های معمول تزریق محلول‌های دارویی به بدن بیماران جهت کنترل و درمان بیماری آن‏ها، استفاده از سرنگ می‌باشد. حجم و نوع سرنگ دو مشخصه بسیار حائز اهمیت در معرفی و عرضه محصول در بازار می‌باشد. سرنگ‌ها را براساس حجم (بر حسب سی‌سی) می‌توان به سرنگ‌های ۰.۵، ۱، ۲، ۲.۵، ۳، ۵، ۳۰،۲۰،۱۰ و ۵۰ سی‌سی تقسیم‌بندی نمود.

براساس نوع نوک سرنگ، سرنگ‌ها به ۴ دسته سرنگ‌های سرپیچ‌دار (لوئرلاک)، سرنگ‌های اسلیپ یا لوئر اسلیپ(شیب ۶%)، سرنگ‌های خارج از مرکز و سرنگ کاتتری تقسیم می‌شوند که در شکل زیر نشان داده شده است. استفاده از سرنگ‌های اسلیپ و سرنگ‌های سرپیچ‌دار برای تزریق در انسان کاربرد وسیع تری دارد.

نوع اسلیپ بیشترین استفاده را دارد. کاربرد زیاد آن، به این دلیل است که سرسوزن راحت تر درآورده می شود و جا انداختن آن نیز راحت تر است. با سرنگ‌های لوئر اسلیپ به ‌راحتی و خیلی سریع می‌توان سوزن را متصل کرد. سرنگ لوئر اسلیپ به نسبت بقیه سرنگ‌ها ارزان‌تر است و در مواقعی که تزریق باید سریع انجام شود، بسیار کاربردی است. از معایب آن هم می توان به این موضوع اشاره کرد که سوزن‌های لوئر اسلیپ بعضی اوقات از لوله جدا می‌شوند و به همین دلیل افراد حرفه‌ای ترجیح می‌دهند از سرنگ لوئرلاک استفاده کنند

سرنگ سرپیچی نیز کاربرد زیادی دارد و سر سوزن با فشار مایع در سرنگ قفل خواهد شد.اتصال سرنگ لوئرلاک (سرنگ سرپیچی) بسیار امن است. این ویژگی کمک می‌کند تا از سرخوردن تصادفی و جدا‌شدن سوزن جلوگیری کند.

سرنگ‌های نوک کاتتری معمولا برای تزریق از طریق لوله استفاده می‌شوند.

نوک سرنگ‌های خارج از مرکز، در مرکز لوله قرار ندارد و معمولا برای رگ‌های سطحی یا تزریق عروقی استفاده می‌شوند.

سرنگ ۰.۳ سی سی تا ۱ سی سی :  جهت تزریق انسولین

سرنگ ۲ سی سی تا ۵ سی سی : تزریقات وریدی

سرنگ ۱۰ سی سی تا ۱۲ سی سی : جهت کاتتر و لوله های پزشکی

حجم های بالاتر جهت تزریق در سرم ها و شستشو

با توجه به اینکه دارو چه حجمی دارد و بر اساس فشار جریان دلخواه می توان انواع سرنگ مناسب را انتخاب کرد. حجم سرنگ را با میلی لیتر و یا سی سی بیان می کنند که معادل هم هستند.سرنگ ها معمولا از جنس شیشه ˓فلز یا پلاستیک (سیلیکون) ساخته می شوند.اغلب سرنگ ها سیلیکونی بوده و یک بار مصرف هستند. انواع سرنگ مورد استفاده در موارد پزشکی باید حتماً از سیلیکون مدیکال ساخته شده باشد تا عوارض سیلیکون صنعتی به فرد وارد نشود و دچار نارسایی کبدی نشود. اگر سرسرنگ دو برشه باشد درد را کاهش خواهد داد و هر چه سر سوزن تیز تر باشد این درد کمتر خواهد شد.

معرفی سرنگ توبرکولین Tuberculin:

سرنگ های توبرکولین یکی از انواع سرنگ ها هستند که باریک می باشند و سوزن کوچکی به آن ها متصل است. درجه بندی این سرنگ بر اساس میلی لیتر است و یک سی سی ظرفیت دارند. از این سرنگ برای مواقعی که داروهای غلیظ به مقدار کم تزریق می شوند استفاده می شود، به طور مثال برای تست های زیر جلدی کاربرد دارند. از این سرنگ ها در رابطه با کودکان و نوجوانان جهت تزریق کمی از محلول استفاده خواهد شد.

انواع سرسوزن یا نیدل:

هر سوزن یا اصطلاحا سرسوزن سه قسمت دارد:
۱ـHub  یا قسمتی که به سرنگ متصل است
۲ـ Shaft یا تنه سوزن که به قسمت Hub متصل می‌شود
۳ـ Bevel نوک تیز سوزن

ضخامت سر سوزن و سر سرنگ بر اساس سایز و اندازه گیج سوزن معین می شود، سایز بندی گیج ها و رنگ نشانگر هر کدام در جدول زیر نمایش داده شده است.

 هر سوزن سه ویژگی دارد: ۱ـ نوک تیز سوزن ۲ـ طول تنه سوزن ۳ـ شماره سوزن یا قطر

سوزن ها با ضخامت های مختلف و با پارامتر گیج طبقه بندی می شوند که معمولاً گیج آنها بین ۱۴ تا ۳۰ و طول سوزن بین یک چهارم تا ۲ اینچ است. سوزن های کوتاه تر برای تزریق مستقیم زیر پوست استفاده می شوند و سوزن های بزرگتر برای تزریقات عضلانی بکار می روند. اگر سوزن خوبی انتخاب شود موجب کاهش درد بیمار خواهد شد. نوع سوزن های ضخیم برای افرادی مناسب است که ضخامت پوستی بالایی دارند

سرسوزن های مخصوص مزوتراپی:

سرسوزن  با شماره گیج ۳۰G از جمله سرسوزن های مناسب مزوتراپی و سرنگ هایی از قبیل سرنگ های مخصوص تزریق انسولین از جمله سرنگ های مناسب مزوتراپی هستند. از برندهای خوب سرنگ مناسب مزوتراپی می توان به سرنگ انسولینBD  و همچنین سرنگ آوا  اشاره کرد. سرنگ آوا جزو معدود شرکت های ایرانی است که به تولید و عرضه سرسوزن های مخصوص مزوتراپی با کیفیت مناسب اقدام نموده است.

پوست سر : ۳۰G

پوست صورت وگردن: ۳۰G , 4mm

برای سلولیت های پوستی: ۳۰G , 6mm

سرنگ U-100 :

شناخته شده ترین سرنگ ، سرنگ انسولین U-100 است. این سرنگ های انسولین یکبار مصرف و دارای هزینه پایین تری هستند. U-100 غلظت انسولین را نشان می دهد یعنی ۱۰۰ واحد انسولین در هر میلی لیتر وجود دارد. انواع سر سوزن سرنگ انسولین معمولاً بسیار نازک و دارای گیج بالاتری نسبت به سایر سر سوزن ها هستند. علت این امر کاهش میزان آسیب و کبودی در بیماران است. از سرنگ انسولین علاوه بر تزریق انسولین به بیماران دیابتی برای مواردی همچون خون گرفتن از نوزاد، تست حساسیت در بعضی از تزریقات و موارد مشابه استفاده می گردد. این سرنگ ها به دو صورت سر ثابت و سر جدا در بازار تجهیزات پزشکی موجود است. همین طور سرنگ‌های ۴۰ واحدی ۴۰ ـ U و ۸۰ واحدی U-80 برای انسولین ها با این غلظت‌ها وجود دارد.

تفاوت سرنگ ساده و سرنگ پیستون دار:

در صورتی که قسمت انتهایی سیلندر سرنگ دارای گسکت (لاستیک مشکی رنگ) باشد با عنوان سرنگ سه قطعه ای یا سرنگ آزمایشگاهی یا سرنگ پیستون دار شناخته می شود و در غیر این صورت به نام سرنگ ساده یا سرنگ دو قطعه ای نام برده می شود.

مزایای استفاده از سرنگ پیستون دار:

• وجود گسکت از نفوذ هوا از بخش تحتانی سرنگ جلوگیری می‌کند. قطعا می‌دانید که وجود هوا در سرنگ بسیار خطرناک است می‌تواند در اثر آمبولی فرد را به کشتن بدهد لذا استفاده از سرنک پیستون دار این خطر را رفع می کند
• هنگام تزریق، تمام مایع داخل سرنگ از آن خارج می گردد.در خیلی از موارد بیمار نیاز دارد تا دوز تجویزی را دقیقا دریافت کند. وجود پیستون در سرنگ باعث می‌شود تا این ضمانت برای شما قطعی گردد

 سرنگ گاواژ:

سرنگ گاواژ معمولا در اندازه‌ ۶۰ میلی لیتری تولید می‌شود. این سرنگ‌ها بیشتر برای افرادی استفاده می‌شود که از سوند معده استفاده می‌کنند و در حالت عادی توانایی دریافت غذا از دهان را ندارند. با کمک این سرنگ به این افراد غذا می‌دهند. از دیگر کاربرد‌های مهم این سرنگ تزریق برای حیوانات است. به علت بزرگ بودن مخزن سرنگ‌های گاواژ از آن‌ها برای تزریق حیوانات نیز استفاده می‌شود