دستگاه ساکشن یا آسپیراتور (Aspirator) دستگاهی برای خارج کردن مخاط و سایر مایعات از بدن بوده و برای جمع‌آوری ترشحات و خونابه‌ها در ناحیه جراحی جهت دید بهتر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورودی دستگاه به بدن بیمار متصل شده و مایعات را به داخل یک محفظه منتقل می‌کند. این وسیله معمولاً به شکل قابل حمل طراحی می‌شود تا بتوان از آن در آمبولانس‌ها نیز استفاده کرد. هوای ورودی به دستگاه و هوای خروجی توسط فیلترهای مخصوصی عاری از گرد و غبار می شود.

 موارد عمومی استفاده از دستگاه ساکشن:

• انتقال جرقه الکتروکوتر به ناحیه خونریزی  و کشیدن دودهای حاصل از کوتریزاسیون
• خارج کردن ترشحات حاصل شده در حین عمل جراحی از داخل شکم و یا در ناژ آبسه بیماران
• مکیدن بافت های نکروتیک و صدمه دیده مغزی یا تومورهای نرم مغزی
• تخلیه کردن مایع مغزی نخاعی از بطن یا فضای زیر سخت شامه
• مشخص کردن محل خونریزی با خشک نگه داشتن آن ناحیه
• برداشتن سریع محلول‌های شستشو از ناحیه زخم
• کمپرس کردن رگ خونریزی دهنده
• گرفتن تومور در طول برداشتن آن
• پاک کردن راه هوایی بیمار
• خالی کردن حفرات آبسه
• انجام حجامت

قسمت‌های مختلف ساکشن پرتابل:

1. گیج وکیوم (نمایش میزان فشار دستگاه)
2. شیشه‌های ساکشن (مخازن جمع آوری مایعات)
3. پیچ‌های تنظیم کنندهساکشن (تنظیم میزان مکش)
4. لوله‌های رابط
5. فیلترهای مرتبط
6. پمپ خلاء
7. مانومتر
8. موتور

ویژگیهای یک دستگاه ساکشن خوب:

• لوله های لاستیکی دستگاه ساکشن اتاق عمل باید از جنس ضدجرقه باشند و روی هم تا نشوند
• دارا بودن تأییدیه ها (مثلFDAیا نشان‌ها مثل CE‌ یا استانداردهای لازم)
• مدت زمان و نحوه خدمات پس از فروش و گارانتی
• از کیفیت موتور و قدرت مکش بالا برخوردار باشد
• قابلیت استریل شدن بدنه آن بالا باشد
• مخازن ساکشن، حجم پذیری زیادی داشته باشند
• مقاوم در برابر مواد شیمیایی
• توان خروجی بالایی داشته باشد
• کم صدا و بدون لرزش باشد
• هزینه تعمیر و نگهداری آن کم باشد
• متناسب بودن قیمت با کارایی دستگاه

دستگاه ساکشن در دو مدل دو شیشه و تک شیشه وجود دارد.اصولا دندانپزشکی ها نیاز به دستگاه ساکشن دو شیشه دارند.

طرز استریل کردن دستگاه ساکشن:

•  شیشه یا BOTTLE مربوط به ساکشن بدون در نظر گرفتن مقدار مایع آسپیره شده می بایست هر روز تخلیه گردد
• شیشه پس از تخلیه، توسط مایع شوینده شسته و خشک شود
• در طول مدتی که ساکشن مورد استفاده قرار نمی‌گیرد بایستی باتل ها خشک باشند
• در فواصل استفاده از دستگاه ساکشن در بین بیماران، بایستی فیلتر تعویض گردد

انواع دستگاه ساکشن بر اساس مکانیسم عملکرد:
–  ساکشن دوار روغنی: به دلیل ایجاد بخارات روغنی در فضای بیمارستان از نظر پزشکی منسوخ اعلام شده است
–  ساکشن دیافراگمی (نوسانی): در چرخه تولید هستند اما به دلیل سرعت و ظرفیت مکش پایین در عمل‌های جراحی حساس و سنگین به کار نمی‌رود

– ساکشن‌های سیلندر و پیستونی: در دو نوع دور بالا و پایین تولید می شود که بهترین و مدرن‌ترین نوع ساکشن‌های تولیدی کشورهای پیشرفته هستند و معروف به ساکشن‌های خشک است

سر ساکشن  یا Suction Tip:

سر ساکشن را به لوله های استریلی که یکبار مصرف هستند وصل می کنند آنگاه دستگاه ساشکن را روشن می کنند تا خون و مایعات ساکشن شوند.

انواع سرساکشن بر اساس محل جراحی :

۱ –  Adson

برای تخلیه کردن محل جراحی از خون و مایعات و جلوگیری از تجمع آنها ، در جراحی های کرانیوتومی استفاده می گردد. دارای یک سوپاپ انگشتی برای کنترل قدرت مکش است و با بلندی ۶ یا ۸ اینچ موجود می باشد.

۲ – Frazier

برای جمع آوری مقادیر کم از مایعات تجمع یافته مورد استفاده قرار می گیرد مانند جراحی های پلاستیک یا جراحی های عروق محیطی. در انواع مستقیم یا دارای انحنا ، کوتاه یا بلند و فلزی یا یکبار مصرف موجود می باشند.

۳ – Poole

برای جمع آوری آسیت یا مایعات شستشو دهنده از داخل حفره شکم یا قفسه سینه مورد استفاده قرار می گیرد. در انواع مستقیم یا دارای انحنا ، فلزی یا یکبار مصرف موجود می باشد.

۴ – Yankauer

برای مکش مایعات در جراحی های دهانی ، شکمی و قفسه سینه مورد استفاده قرار می گیرد. در انواع فلزی یا یکبار مصرف ، با یا بدون

سوپاپ کنترل مکش و در سایزهای اطفال و بزرگسالان موجود می باشد.

 ​